Mary Carter đã vượt qua được 40 mùa hè thiêu đốt ở Phoenix (Mỹ), nhưng bà vẫn thấy tê liệt bởi nắng nóng khi máy điều hòa trong chiếc xe kéo nhỏ ngừng hoạt động. Bà Carter (73 tuổi) đã ở trong chiếc xe kéo dài 2,1 m suốt một tháng mùa hè năm ngoái khi nhiệt độ lên tới 46,1 độ C, thậm chí cao hơn tại Arizona.

Cuối cùng, bà được giúp đỡ bởi một chương trình của hạt Maricopa, bang Arizona hỗ trợ tài chính về sửa chữa và các thiết bị điều hòa không khí cho cư dân có thu nhập thấp. Bà Carter chia sẻ: “Không có điều hòa, bạn không thể sống ở thị trấn này”.

Chương trình này của hạt Maricopa đã giúp đỡ khoảng 700 người kể từ năm 2021. Những cư dân sống trong hạt và đáp ứng một số yêu cầu nhất định về thu nhập còn có thể nộp đơn xin trợ giúp về chi phí sửa chữa nhà. Chương trình của hạt Maricopa là một trong những phương pháp các thành phố trên khắp nước Mỹ áp dụng để chống lại cái nóng cực độ, với các chuyên gia y tế cảnh báo số ca tử vong liên quan đến nhiệt gia tăng.

Năm 2023, có 645 người chết vì các nguyên nhân liên quan đến nhiệt độ ở hạt Maricopa. Giới chức địa phương cho biết nhiều trong số các trường hợp này là những người vô gia cư hoặc có thu nhập thấp. Năm 2013, có 76 trường hợp tử vong liên quan đến nhiệt được ghi nhận. Mười năm sau, 645 ca tử vong tương đương mức tăng khủng khiếp 784%.

Bắt đầu từ mùa hè năm nay, sở cứu hỏa Phoenix sẽ ngâm các nạn nhân sốc nhiệt trong nước đá khi trên đường đến bệnh viện. Theo đội trưởng đội cứu hỏa John Prato, kỹ thuật y tế này, được gọi là ngâm trong nước lạnh, vốn khá quen thuộc với các vận động viên marathon và quân nhân. Gần đây, kỹ thuật này cũng được các bệnh viện tại Phoenix áp dụng như một quy trình bắt buộc.

Tại một trong những bệnh viện lớn nhất ở thủ đô New Delhi của Ấn Độ, bác sĩ Ajay Chauhan cho biết anh chưa bao giờ chứng kiến điều gì như thế này trước đây. “Đây là đợt nắng nóng chưa từng có. Trong 13 năm làm việc ở đây, tôi chưa từng ký giấy chứng tử vì say nắng. Năm nay, tôi đã ký một số trường hợp”, Ajay Chauhan tại Bệnh viện Ram Manohar Lohia (RMLH) cho biết.

New Delhi đang quay cuồng dưới đợt nắng nóng kéo dài, với nhiệt độ hàng ngày vượt qua ngưỡng 40 độ C kể từ tháng 5, thậm chí đạt đỉnh gần 50 độ C. Độ ẩm và gió nóng làm tăng oi bức, cộng thêm tình trạng thiếu nước và mất điện do nhu cầu tăng cao khiến nhiều người tử vong. Truyền thông địa phương cho biết đã có 20 trường hợp tử vong do các bệnh liên quan đến nhiệt.

Sốc nhiệt được xác định bằng ba dấu hiệu chính: tiếp xúc với nhiệt độ và độ ẩm cao, nhiệt độ cơ thể từ 40,5 độ C trở lên và những thay đổi về tinh thần như lú lẫn hoặc suy giảm ý thức.

Sốc nhiệt cũng là kẻ giết người thầm lặng và nạn nhân có thể bắt đầu đổ bệnh vài giờ sau khi tiếp xúc với ánh nắng Mặt Trời. Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Quốc gia Ấn Độ gọi sốc nhiệt là tình trạng “đe dọa tính mạng” với tỷ lệ tử vong là 40-64%.

Kể từ khi bệnh viện RMLH mở phòng khám sốc nhiệt vào cuối tháng 5, đã có 7 người đã chết vì sốc nhiệt và hơn 40 người phải điều trị các bệnh liên quan đến nhiệt. Phần lớn là nam giới làm việc ngoài trời và trong các nhà máy nhỏ, không được kiểm soát với điều kiện tồi tàn.

Vài ngày trước, một người đàn ông được đưa vào phòng khám khi nhiệt độ cơ thể tăng vọt lên 42 độ C. Ở nhiệt độ này, cơ thể con người bắt đầu ngừng hoạt động, các tế bào yếu đi và có nguy cơ suy nội tạng. Tại phòng khám, các bác sĩ nhúng bệnh nhân vào bồn nước lạnh, dung tích 250 lít, nhiệt độ từ 0 đến 5 độ C. Bệnh nhân mất khoảng 25 phút để hạ nhiệt và bắt đầu hồi phục trước khi được chuyển về phòng điều trị tiếp theo.

“Làm mát sớm sẽ cứu được mạng sống. Mỗi giây đều có giá trị”, bác sĩ Chauhan nói. Chậm trễ có thể gây tử vong hoặc khiến bệnh nhân tổn thương thận và gan.

Hơn 6.400 khu ổ chuột của New Delhi, nơi sinh sống của hơn một triệu hộ gia đình, không được làm mát đầy đủ. Nam giới đổ bệnh khi làm việc ngoài trời; phụ nữ bị ốm sau khi ở trong bếp trong thời gian dài với bếp nấu truyền thống.

Không gian xanh tại New Delhi cũng khan hiếm. Vào cao điểm của mùa hè, thành phố biến thành một lò thiêu, bị mắc kẹt giữa cái nóng gay gắt từ trên cao và mặt đất thiêu đốt bên dưới.

Tác giả: Hà Linh/Theo BBC, Guardian